Jouw loopbaan in de juiste richting

Perfectionisme bevat in de basis een aantal goede eigenschappen. Perfectionisme wordt dan ook in verband gebracht met goede resultaten en een hoge productiviteit. Ik wil in dit blog laten zien dat perfectionisme en productiviteit tegenstellingen zijn en zeker geen synoniemen. 

Het Pareto-principe
Het Pareto-principe stelt dat 20 procent van het werk 80 procent van het resultaat oplevert. Het omgekeerde geldt echter ook. Het Pareto-principe maakt dan ook pijnlijk duidelijk dat perfectionisme een negatieve invloed heeft op de productiviteit. 

Ik zal dit even concreet maken aan de hand van een voorbeeld: in dit voorbeeld bereiden twee verschillende studenten zich voor op een tentamen. Laten we stellen dat het halen van een 10 voor dit specifieke tentamen 20 uur werk van de studenten vraagt. Student A besteedt 20 uur aan de voorbereidingen op dit tentamen en haalt een 10. Student B heeft een 8 gehaald, maar slechts 4 uur besteed aan de voorbereidingen.

Return on investment
Het Pareto-principe is in de marketing niet onbekend, dus ik gebruik hier even een andere term uit de marketing: return on investment. Laten we even de rekensom maken op basis van het voorbeeld van de twee studenten:
– Student A: 20 uur / 10 punten = 2 uur per punt
– Student B: 4 uur / 8 punten = 0,5 uur per punt.
Het spreekt voor zich dat student B in dit geval de meest productieve student is op basis van de return on investment.

Perfectionisme op de werkvloer
Nu plaatsen we de fictieve studenten uit het voorbeeld in een organisatie; beide studenten hebben een prima resultaat behaald, ondanks een groot verschil in inspanningen. Het spreekt voor zich dat de manager trots zal zijn op beide studenten, maar hoe verhoudt die extra trots op student A zich tot de enorme hoeveelheid extra werk die deze student heeft geleverd? Het antwoord laat zich raden en dit is een bijzonder pijnlijk punt voor perfectionisten die behoefte hebben aan erkenning en waardering. Sterker nog: de manager zou student B zelfs meer kunnen waarderen vanwege het gegeven dat deze op een bijzonder effectieve en efficiënte manier een mooi resultaat heeft behaald. 

Op dit punt verandert perfectionisme in een vicieuze cirkel. Perfectionisten zullen niet redeneren dat de return on investment niet voldoende is, maar concluderen dat hun eigen werk simpelweg niet perfect genoeg is geweest om zich te onderscheiden. Het resultaat is dan ook dat de perfectionist nóg harder zal gaan werken.

Rationele verdediging
Het probleem met perfectionisme is dat dit zich niet zomaar laat beïnvloeden door bovenstaande rationele en volstrekt logische berekeningen maar rationeel heel goed te verdedigen is. Ik merk dat deze dynamiek het doorbreken van perfectionistische patronen lastig maakt. Dezelfde ratio die het perfectionisme verdedigt, is niet in staat om tegen het irrationele van het perfectionisme in opstand te komen.
 
Perfectionisme: de misvatting
Perfectionisme wordt door sollicitanten vaak genoemd als een zwakte, aangezien deze eenvoudig om te buigen is naar een kracht. Ik spreek als coach over perfectionisme (als zwakte) op het moment dat het gedrag (potentieel) problematisch is. Het zal duidelijk zijn dat de échte perfectionist gigantisch hard moet werken om dezelfde hoeveelheid werk te leveren. 

Perfectionisme: risico op een burn-out
Het risico op een burn-out is dan ook groot. Niet alleen omdat de perfectionist constant besluit om nóg harder te werken, maar ook door de interactie met de (werk)omgeving en het gevoel geen (eerlijke) erkenning voor de eigen prestaties en geleverde inspanningen te krijgen. Perfectionisme is overigens een eigenschap die zich zeker niet beperkt tot werk en studie. Ik heb als coach de ervaring dat perfectionisten met een burn-out gedurende hun herstel hetzelfde gedrag in een andere omgeving laten zien. Perfectionisme is dan ook niet gerelateerd aan zaken als werk en studie, maar gedrag dat vaak voorkomt uit onderliggende emoties en het verleden. Het is overigens goed om te benadrukken dat perfectionisme ook een precedent en bepaalde verwachtingen schept; het ‘overlevingsmechanisme’ wordt dan een vast gegeven in het heden, zonder functie.

Praktische uitdaging
Ik ben als (loopbaan)coach praktisch ingesteld. Dat is dan ook de reden dat ik perfectionisme in dit blog in relatie heb gebracht met productiviteit. Het Pareto-principe zet op een mooie manier aan het denken, maar is absoluut niet bedoeld als een ‘nieuwe standaard’. Nu heb ik onlangs een mooie variant op de 20/80-regel gehoord van de psychologe Alice Domar, deze wil ik hier graag delen: concentreer op de 80 procent die het meest belangrijk is, maar laat in die andere 20 procent ruimte voor imperfectie. 

Tip: Probeer de komende weken eens kritisch te kijken naar de return on investment, de kosten en baten van perfectionisme. Probeer die alternatieve 20/80-regels eens uit in een veilige context.